3201 SAYILI KANUN HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR

S0RU 1- 3201 sayılı Kanun hakkında kısaca bilgi verir misiniz? Kanun neyi amaçlamaktadır?

“Yurtdışında Çalışan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun”, 22/05/1985 tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanarak aynı tarih itibari ile yürürlüğe girmiştir.

Kanunla, Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin borçlanma yoluyla sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Burada 4 temel şarttan bahsedebiliriz;

1-Türk vatandaşı olmak

2-Belirli nitelikte yurtdışı sürelerinin bulunması

3-Hizmetlerin veya yurtdışında geçen sürelerin belgelendirilmesi

4-Yazılı istekte bulunmak

S0RU 2- 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışında geçen hangi süreler borçlandırılır?

Borçlanma kapsamındaki süreler;18 yaşının doldurulmasından sonra Türk vatandaşı olarak yurtdışında geçensigortalılık süreleri,bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olanişsizlik süreleriileev kadınıolarak geçen sürelerdir.

Yurtdışında“ev kadını olarak geçen süreler”, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların, sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder.

Kadınlar sigorlılık süreleri olmasa da yurtdışında bulundukları süreleri borçlanabilmektedirler, erkekler ise sadece sigortalılık sürelerini ve bu sürelerin arasında veya sonunda herbirinde 1 yıla kadar geçen işsizlik sürelerini borçlanabilmektedirler.

S0RU 3- Borçlanma kapsamında olmayan yurtdışı süreleri hangileridir?

Yurtdışında 18 yaşın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen süreler borçlandırılmaz.

S0RU 4- Yurtdışında geçen sürelerimin tamamını borçlanmak zorunda mıyım?

Kişiler yurtdışında geçen sürelerin tamamını borçlanmak zorunda değiller.

Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler.

Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir.

Aynı şekilde; sözleşme aylığı olarak bilinen kısmi aylıkların tam aylığa yükseltilmesi için yetecek sürenin borçlandırılması da mümkündür.

S0RU 5-“Türk vatandaşı olmak” şartı neyi ifade eder?

Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için; Türk vatandaşı olmak, borçlanma kapsamındaki yurtdışı sürelerini belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şarttır.

Yurtdışı hizmet borçlanmalarında,“Türk vatandaşı olmak”şartının iki durumda yerine getirilmesi zorunlu idi.

1-Borçlanılması istenilen sürelerde ( Çalışılan süre, işsizlik süreleri veya ev kadını olarak geçen sürelerde) ilgilinin Türk vatandaşı olması,

2-Borçlanma talep tarihinde sigortalı veya hak sahibinin
yazılı başvuru tarihi itibari ile Türk vatandaşı olması idi.

Fakat 6552 sayılı yasa (torba yasa) ile 3201 sayılı yasada yapılan değişiklikle borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşlarının yanı sıra, sadece talep tarihinde Türk vatandaşı olmamasına rağmen izinle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin kendilerine yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçen süreleri borçlanma hakkı verilmiştir.

Yani izinle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin 11/09/2014 tarihinden itibaren yaptıkları borçlanma başvuruları diğer şartların yerine gelmesi şartıyla kabul edilerek borçlanma işlemleri gerçekleştirilecektir.

İzinle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin borçlanma hakkından yararlanabilmeleri için borçlanmak istedikleri sürede Türk vatandaşı olma zorunluluğu bulunduğundan Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri borçlanma kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Örneğin; 2000 yılında Avusturya’da çalışmaya başlayıp 2010 yılında bu ülkenin vatandaşlığına geçmiş bir kişiyi ele alalım bu kişi 2014 yılında hizmet borçlanması talebinde bulunduğunu düşünelim. SGK, bu vatandaşımızınTürk vatandaşı olarak geçirdiği 2000-2010 yılları arasındaki arasındaki10 senesini dikkate alacak ve bu kişi sadece Türk vatandaşı olarak geçirdiği 10 senelik süresini borçlanabilecektir. Özetle, Türk vatandaşlığında geçmeyen süreler borçlandırılmayacaktır.

Yine 6552 sayılı yasa ile 3201 sayılı yasanın 5. Maddesinin 5. Fıkrasına eklenen cümleyle; artık Avusturya’da ilk işe başlama tarihi Türkiye’de ilk işe başlama tarihi olarak kabul edilecektir.

Yani kişinin Türkiye’de hiç çalışma yoksa ya da Avusturya’daki ilk işe başlama tarihi Türkiye’deki sigortalılığının başlangıç tarihinden önce ise bu kişinin aylığa hak kazanıp kazanmadığının tesbiti Avusturya’da ilk işe başlama tarihine göre yapılabilecektir.

S0RU 6- Yurtdışı sürelerinin borçlandırılmasında “yazılı istekte bulunmak” şartı nasıl yerine getirilir?

Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, “Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra gerekli belgelerle birlikte doğrudan ya da posta yolu ile Kurumun ilgili ünitesine verilmesi halinde yazılı talep gerçekleşmiş olacaktır.

Yurtdışı Borçlanma Talep DilekçesiMüşavirliğimizden alınabileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun www.sgk.gov.trInternet adresinde bulunan “Yurtdışı/ Form ve Dilekçeler” bölümünden de indirilebilir.

Burada şunu belirtmekte fayda var; vatandaşlarımız başvurularını şahsen yapabilecekleri gibi posta yoluyla da yapabilmektedir. Yani başvuru içinTürkiye’ye gitme zorunluluğu bulunmamaktadır.

S0RU 7- Avusturya’da geçen sürelerin borçlandırılabilmesi için hangi belgelerin ibraz edilmesi gerekir?

-Avusturya sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli( Versicherungdatenauszug) borçlanmada esas alınan belgedir. Bu belgelerde ıslak imza veya ayrı bir onay aranmamaktadır. Yine bu belge Almanca olarak kabul edilmektedir. Bu belge bağımlı çalışan kadın ve erkek için esas alınan belgedir.

-Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgelerini ibraz etmeleri gerekmektedir. Bir de ev kadınları, nüfus dairelerinden alacakları ikamet senetleri ile (Meldezettel-Meldebestaetigung) durumlarını belgeleyebilirler.

Bu belgelerin Çalışma Müşavirliği tarafından onaylanması gerekmektedir. Vatandaşlarımızın belgeyi tercüme ettirmelerine gerek yoktur. Bununla birlikte belgenin yeni tarihli olması şarttır.

İkamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi veya emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi de, ev kadını olarak geçen sürelerin belgelenmesinde esas alınmaktadır.

SORU 8- Borçlanma miktarının ödenmesinde bir süre var mı? Varsa, bu sürede ödenmeyen borçlanma bedeline ait yurtdışı süreleri nasıl değerlendirilir?

08/05/2008 tarihinden önce ve sonra olmak üzere burada iki farklı uygulama sözkonusudur.

08/05/2008 tarihinden önce gerçekleştirilen borçlanmalarda ödeme süresi bulunmamaktadır. Bu tarihten önce işlemini yapan ve henüz borçlarını ödemeyenler diledikleri zaman 3,5 Amerikan Doları üzerinden ödemelerini yapabilirler.

08/05/2008 tarihinden sonra yapılan borçlanma başvurularında tahakkuk ettirilen prim borcunun tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde ödenmesi gerekmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu borç tutarını, ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ etmektedir. Posta alındısının ilgiliye teslim edildiği tarih, borcun tebliğ tarihidir.

Tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma işlemi geçersiz sayılır. Üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde ise, ödenen miktara isabet eden süre geçerli sayılır.

SORU9 - Borçlanmadan vazgeçebilir miyim?

Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir. Ancak, borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık bağlanmış olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez.

S0RU 10 - Borçlandırılan sürelere göre aylık bağlanması için aranan şartlar nelerdir? Bağlanan aylıklar hangi tarihten başlatılır?

Borçlanılan sürelere göre sigorta aylığı bağlanabilmesi için;

Yurda kesin dönülmüş olması,

Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması,

İlgili kanunlara (sosyal güvenlik kanunlarına ) göre aylığa hak kazanılmış olması ve

Kuruma yazılı başvuruda bulunulması, şarttır.

Buradaki“kesin dönüş”ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneğialmamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan sonra bir daha yurtdışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır.

Yukarıda belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar.

S0RU 11 – Yurtdışı borçlanma yoluyla bağlanan aylıklar hangi hallerde kesilir?

Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı aylığa/ hak kazananların, bu aylıkları; yurtdışında çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir.

SORU 12-Yurtdışı Borçlanma yoluyla aylık bağlananlar Türkiye’de çalışabilirler mi?

19 Haziran 2010 tarihinden itibaren yurtdışı borçlanması yapmak suretiyle aylık bağlananlar sosyal güvenlik destek primine tabi olarak Türkiye’de çalışabilmektedirler.

SORU 13 – Daha detaylı bilgileri nerelerden alabilirim?

Avusturya’da yaşayan vatandaşlarımız Başkonsolosluk binamızda hizmet verenViyana Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğinden, Salzburg Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliğinden veya Bregenz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliğinden bilgi talep edebilirler.

Vatandaşlarımızdan;zaman daralıyor, yurtdışı borçlanması kalkabilir, geç kalmadan hemen müracatınızı yapın, dosya kaydınızı yaptırın gibi vatandaşlarımızı aceleciliğe sevk eden panik haline sokan söylemlere itibar etmemelerini ve her durumda aşağıda iletişim bilgileri verilen Müşavirlik ve Ataşeliklerimize başvurmalarını tavsiye ediyoruz.

Bregenz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği:
Adres: Arlbergstr. 117, A-6900 Bregenz - AVUSTURYA
Tel: 00 43 5574 47269
Faks: 0043 5574 42441Email: bregenz@csgb.gov.tr

Salzburg Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği:
Adres: Strubergasse 9, A-5020 Salzburg - AVUSTURYA
Tel: 0043 0662/ 42115
Santral: 0043 0662 442120
Faks: 0043 0662 4421334
Email: salzburg@csgb.gov.tr

Viyana Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği:
Adres: Hietzinger Hauptstr. 29, 1130 Wien
Tel: 00 43 1 87607 51
Faks: 00 43 1 87618 30
Email: viyana@csgb.gov.tr

Saygıyla duyurulur.